Sudety to góry niesamowite: każde pasmo górskie ma jakby swoje własne, specyficzne cechy. To raj dla poszukiwaczy minerałów, to wiele kilometrów ciekawych i atrakcyjnych widokowo szlaków do pieszych wędrówek górskich, dobrych tras narciarskich. Jest to równocześnie region pełen dawnych, średniowiecznych warowni i pamiątek po długich tradycjach górniczych.
Sudety ciągną się wzdłuż granicy polsko-czeskiej przez około 300 kilometrów. Składa się na nie wiele grup i pasm górskich, z których każde cechuje się niepowtarzalnym krajobrazem i właściwym sobie urokiem. Podzielone są na trzy części:
Sudety Zachodnie, Środkowe i Wschodnie.
W skład Sudetów Zachodnich wchodzą zarówno niskie góry jak i najwyższe partie całego pasma.
Całe Sudety są bardzo mocno zalesione, ale sąsiedztwo mocno uprzemysłowionych regionów doprowadziło do uszkodzenia znacznej części drzew, szczególnie w Górach Izerskich. Pomimo tego nadal można cieszyć się ich piękną i bogatą przyrodą, wśród której najcenniejsze zdają się być unikalne torfowiska. Na Pogórzu Izerskim uwagę zwracają dwa jeziora: Złotnickie i Leśniańskie, nad którym wznosi się owiany mrocznymi legendami zamek Czocha.
Góry Kaczawskie, stosunkowo nieduże i niewysokie to najdalej na północ wysunięte pasmo Sudetów. Charakterystycznym elementem tego pasma jest ogromny kamieniołom rozcinający niemal na pół górę Połom. W krajobraz wpisane są również samotne góry - powulkaniczne stożki, jak np. Ostrzyca. Popularną trasą wędrówek jest widokowy Szlak Wygasłych Wulkanów. Na granicy Pogórza Kaczawskiego znajduje się Złotoryja, miasto o średniowiecznych tradycjach wydobycia cennego kruszcu. Dziś dawną kopalnię złota może zwiedzić każdy turysta.
Rudawy Janowickie to zalesiony masyw górski, fantazyjnie ozdobiony skałkami granitowymi (np. na Górze Sokolik). Ciekawą atrakcją są bajecznie kolorowe jeziorka – pamiątka po eksploatacji pirytu.
Za najpiękniejsze pasmo całych Sudetów uważane są Karkonosze, wysokie pasmo, w którym do dziś widać ślady dawnych lodowców. Wypoczywający w Karpaczu i Szklarskiej Porębie cieszą się widokiem fantastycznych krajobrazów, pięknych górskich jezior i skąpanej w chmurach Śnieżki.
Jelenia Góra, położona w samym sercu Kotliny Jeleniogórskiej, zachęca do odwiedzenia zabytkową zabudową starego miasta a także imponującą kolekcją szkła artystycznego. Jedną z dzielnic Jeleniej Góry są Cieplice Zdrój, znane uzdrowisko, z wodami fluorkowo-krzemowymi o temperaturze 64˚C. Leczone są tu choroby narządów ruchu, układu moczowego i reumatyczne. Inne znane uzdrowiska w tej części Sudetów to Czerniawa Zdrój i Świeradów Zdrój.
Sudety Środkowe to chyba najpopularniejsze po Karkonoszach miejsca odwiedzane w Sudetach.
Strome zbocza, lasy, to krajobraz Gór Kamiennych. W położonej u ich stóp Kamiennej Górze odnajdziemy ruiny renesansowego zamku, fragmenty murów miejskich, oraz Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego. W Krzeszowie znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków w Polsce, wpisany na Listę Pomników Historii Polski: barokowy zespół klasztorny Cystersów.
Najniższą częścią Sudetów są Góry Sowie, zbudowane są z najstarszych w Polsce skał. Szczególnym miejscem jest Walim, upamiętniający tragiczną przeszłość. W okresie wojny działała tu filia obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen a więźniowie zmuszani byli do budowy podziemnych fabryk broni. Inny cenny zabytek architektury militarnej znajduje się na Srebrnej Górze. Jest tam twierdza pruska z XVIII wieku, gdzie dawniej produkowano elementy uzbrojenia. W czasie II Wojny Światowej, w forcie Ostróg działał obóz jeniecki. Twierdza Srebrnogórska, wpisana na Listę Pomników Historii Polski jest obecnie udostępniona do zwiedzania.
Kotlina Kłodzka jest największą śródgórską kotliną Sudetów. Cechuje się dużymi walorami turystyczno-wypoczynkowymi oraz leczniczymi. Kłodzko to miasto z licznymi zabytkowymi kamieniczkami, zabytkami sakralnymi, nad którym wznosi się dawna twierdza wojskowa. Ciekawą atrakcją jest podziemna trasa 1000-lecia. Do Kłodzka prowadzi droga przez kamienny most, przez niektórych porównywany do słynnego praskiego Mostu Karola. Pobliska Bystrzyca Kłodzka, nazywana jest "zapałczanym miastem" – to najważniejszy w Polsce ośrodek tej branży. Osobliwą atrakcją jest muzeum filumenistyczne.
Do zdecydowanie najatrakcyjniejszych krajobrazowo pasm Sudetów należą Góry Stołowe, o budowie pływowej. Cechują się one bogactwem form skalnych, licznymi szczelinami. Najwyższym szczytem jest Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.). Te unikatowe formy przyrody nieożywionej chronione są przez Park Narodowy Gór Stołowych. W Kudowie Zdroju, oprócz interesującej zabudowy z przełomu XIX i XX wieku odnajdziemy skansen budownictwa ludowego a także (w dzielnicy Czermna) sławną kaplicę Czaszek z 1776 roku. W Wambierzycach znajduje się barokowa bazylika mniejsza, zwana "Kłodzką Jerozolimą" a także ruchoma szopka z XIX wieku.
Góry Orlickie i Bystrzyckie to bliźniacze pasma. Ciekawym miastem są Duszniki Zdrój, z Muzeum Papiernictwa. Corocznie odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Chopinowski. Inne popularne miejscowości to Zieleniec i Polanica Zdrój. Przez Góry Stołowe, Bystrzyckie i Orlickie prowadzą niezwykle atrakcyjne drogi, z których rozciągają się rewelacyjne widoki.
Wałbrzych jest dużym miastem. Żartobliwie mówi się o nim miasto poszukiwaczy i kolekcjonerów minerałów. Rynek zdobią zabytkowe kamieniczni: Pod Trzema Różami, Pod Kotwicą. Dużą atrakcją jest Muzeum Przemysłu i Techniki ulokowane w dawnej kopalni. Koniecznie trzeba odwiedzić Świdnicę z przepięknym zespołem staromiejskim i wpisanym na listę UNESCO Kościołem Pokoju (drugi, również wpisany na tę prestiżową listę odnajdziemy w Jaworze). Pobliska samotna góra to masyw Ślęży – do dziś tajemnicze miejsce kultu dawnych Słowian.
W Sudetach nie brak dawnych warowni piastowskich. Turystów zachwyca przede wszystkim wniesiony nad uroczym Wąwozem Pełcznicy monumentalny zamek w Książu, który ma ponad 400 komnat! Bardzo często odwiedzany jest również zamek w Bolkowie, znany z corocznego Castle Party – festiwalu muzyki gotyckiej.
Ta część Sudetów stanowi drugi co do wielkości w Polsce kompleks uzdrowiskowy. Lecznicze wody mineralne można kosztować w Polanicy Zdrój, Dusznikach Zdrój, Kudowie Zdrój, Długopolu Zdrój, Szczawnie Zdrój, Jedlinie Zdrój.
Do pasm należących do Sudetów Wschodnich zalicza się Masyw Śnieżnika, Góry Złote, Góry Bialskie i Góry Opawskie.
Szczególnie wyróżniającym się jest Masyw Śnieżnika (1426 m n.p.m.), który jest po Karkonoszach najwyższym masywem w polskich Sudetach. Stąd wody spływają do trzech różnych zlewisk: Bałtyku, Morza Północnego i Morza Czarnego. Międzygórze, znany ośrodek wypoczynkowy i sportów zimowych posiada ciekawą XIX-wieczną zabudowę – liczne pensjonaty w stylu szwajcarskim. Ciekawostką przyrodniczą jest pobliski wodospad Wilczki. Koło Kletna odnajdziemy Jaskinię Niedźwiedzią, największą w Sudetach. Mierzy ona około 800 metrów długości. W pobliżu zwiedzać można też dawną kopalnię uranu. Dużą atrakcją są dawne kopalnie złota w Złotym Stoku (tzw. Dolnośląskie Eldorado).
Szczególnym ośrodkiem wypoczynkowym, a zarazem uzdrowiskowym jest Lądek Zdój, z cennymi zabytkami architektury, położony w Górach Złotych. Leczone są tu choroby ruchu, reumatyczne, skóry, obwodowego układu krążenia. Na uwagę zasługuje „Leśny Ogród Drzew i Krzewów – Arboretum”, w którym zgromadzono 250 gatunków drzew.
W skład Sudetów Zachodnich wchodzą zarówno niskie góry jak i najwyższe partie całego pasma.
Całe Sudety są bardzo mocno zalesione, ale sąsiedztwo mocno uprzemysłowionych regionów doprowadziło do uszkodzenia znacznej części drzew, szczególnie w Górach Izerskich. Pomimo tego nadal można cieszyć się ich piękną i bogatą przyrodą, wśród której najcenniejsze zdają się być unikalne torfowiska. Na Pogórzu Izerskim uwagę zwracają dwa jeziora: Złotnickie i Leśniańskie, nad którym wznosi się owiany mrocznymi legendami zamek Czocha.
Góry Kaczawskie, stosunkowo nieduże i niewysokie to najdalej na północ wysunięte pasmo Sudetów. Charakterystycznym elementem tego pasma jest ogromny kamieniołom rozcinający niemal na pół górę Połom. W krajobraz wpisane są również samotne góry - powulkaniczne stożki, jak np. Ostrzyca. Popularną trasą wędrówek jest widokowy Szlak Wygasłych Wulkanów. Na granicy Pogórza Kaczawskiego znajduje się Złotoryja, miasto o średniowiecznych tradycjach wydobycia cennego kruszcu. Dziś dawną kopalnię złota może zwiedzić każdy turysta.
Rudawy Janowickie to zalesiony masyw górski, fantazyjnie ozdobiony skałkami granitowymi (np. na Górze Sokolik). Ciekawą atrakcją są bajecznie kolorowe jeziorka – pamiątka po eksploatacji pirytu.
Jelenia Góra, położona w samym sercu Kotliny Jeleniogórskiej, zachęca do odwiedzenia zabytkową zabudową starego miasta a także imponującą kolekcją szkła artystycznego. Jedną z dzielnic Jeleniej Góry są Cieplice Zdrój, znane uzdrowisko, z wodami fluorkowo-krzemowymi o temperaturze 64˚C. Leczone są tu choroby narządów ruchu, układu moczowego i reumatyczne. Inne znane uzdrowiska w tej części Sudetów to Czerniawa Zdrój i Świeradów Zdrój.
Sudety Środkowe to chyba najpopularniejsze po Karkonoszach miejsca odwiedzane w Sudetach.
Strome zbocza, lasy, to krajobraz Gór Kamiennych. W położonej u ich stóp Kamiennej Górze odnajdziemy ruiny renesansowego zamku, fragmenty murów miejskich, oraz Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego. W Krzeszowie znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków w Polsce, wpisany na Listę Pomników Historii Polski: barokowy zespół klasztorny Cystersów.
Najniższą częścią Sudetów są Góry Sowie, zbudowane są z najstarszych w Polsce skał. Szczególnym miejscem jest Walim, upamiętniający tragiczną przeszłość. W okresie wojny działała tu filia obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen a więźniowie zmuszani byli do budowy podziemnych fabryk broni. Inny cenny zabytek architektury militarnej znajduje się na Srebrnej Górze. Jest tam twierdza pruska z XVIII wieku, gdzie dawniej produkowano elementy uzbrojenia. W czasie II Wojny Światowej, w forcie Ostróg działał obóz jeniecki. Twierdza Srebrnogórska, wpisana na Listę Pomników Historii Polski jest obecnie udostępniona do zwiedzania.
Do zdecydowanie najatrakcyjniejszych krajobrazowo pasm Sudetów należą Góry Stołowe, o budowie pływowej. Cechują się one bogactwem form skalnych, licznymi szczelinami. Najwyższym szczytem jest Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.). Te unikatowe formy przyrody nieożywionej chronione są przez Park Narodowy Gór Stołowych. W Kudowie Zdroju, oprócz interesującej zabudowy z przełomu XIX i XX wieku odnajdziemy skansen budownictwa ludowego a także (w dzielnicy Czermna) sławną kaplicę Czaszek z 1776 roku. W Wambierzycach znajduje się barokowa bazylika mniejsza, zwana "Kłodzką Jerozolimą" a także ruchoma szopka z XIX wieku.
Góry Orlickie i Bystrzyckie to bliźniacze pasma. Ciekawym miastem są Duszniki Zdrój, z Muzeum Papiernictwa. Corocznie odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Chopinowski. Inne popularne miejscowości to Zieleniec i Polanica Zdrój. Przez Góry Stołowe, Bystrzyckie i Orlickie prowadzą niezwykle atrakcyjne drogi, z których rozciągają się rewelacyjne widoki.
Wałbrzych jest dużym miastem. Żartobliwie mówi się o nim miasto poszukiwaczy i kolekcjonerów minerałów. Rynek zdobią zabytkowe kamieniczni: Pod Trzema Różami, Pod Kotwicą. Dużą atrakcją jest Muzeum Przemysłu i Techniki ulokowane w dawnej kopalni. Koniecznie trzeba odwiedzić Świdnicę z przepięknym zespołem staromiejskim i wpisanym na listę UNESCO Kościołem Pokoju (drugi, również wpisany na tę prestiżową listę odnajdziemy w Jaworze). Pobliska samotna góra to masyw Ślęży – do dziś tajemnicze miejsce kultu dawnych Słowian.
W Sudetach nie brak dawnych warowni piastowskich. Turystów zachwyca przede wszystkim wniesiony nad uroczym Wąwozem Pełcznicy monumentalny zamek w Książu, który ma ponad 400 komnat! Bardzo często odwiedzany jest również zamek w Bolkowie, znany z corocznego Castle Party – festiwalu muzyki gotyckiej.
Ta część Sudetów stanowi drugi co do wielkości w Polsce kompleks uzdrowiskowy. Lecznicze wody mineralne można kosztować w Polanicy Zdrój, Dusznikach Zdrój, Kudowie Zdrój, Długopolu Zdrój, Szczawnie Zdrój, Jedlinie Zdrój.
Do pasm należących do Sudetów Wschodnich zalicza się Masyw Śnieżnika, Góry Złote, Góry Bialskie i Góry Opawskie.
Szczególnie wyróżniającym się jest Masyw Śnieżnika (1426 m n.p.m.), który jest po Karkonoszach najwyższym masywem w polskich Sudetach. Stąd wody spływają do trzech różnych zlewisk: Bałtyku, Morza Północnego i Morza Czarnego. Międzygórze, znany ośrodek wypoczynkowy i sportów zimowych posiada ciekawą XIX-wieczną zabudowę – liczne pensjonaty w stylu szwajcarskim. Ciekawostką przyrodniczą jest pobliski wodospad Wilczki. Koło Kletna odnajdziemy Jaskinię Niedźwiedzią, największą w Sudetach. Mierzy ona około 800 metrów długości. W pobliżu zwiedzać można też dawną kopalnię uranu. Dużą atrakcją są dawne kopalnie złota w Złotym Stoku (tzw. Dolnośląskie Eldorado).
Szczególnym ośrodkiem wypoczynkowym, a zarazem uzdrowiskowym jest Lądek Zdój, z cennymi zabytkami architektury, położony w Górach Złotych. Leczone są tu choroby ruchu, reumatyczne, skóry, obwodowego układu krążenia. Na uwagę zasługuje „Leśny Ogród Drzew i Krzewów – Arboretum”, w którym zgromadzono 250 gatunków drzew.
Jaskinia Niedźwiedzia znajduje się w Sudetach, w Masywie Śnieżnika Kłodzkiego, w górze Stromej na prawym zboczu Doliny Kleśnicy. Jadąc autem należy kierować się na Kłodzko, Stronie Śląskie aż wreszcie dojedzie się do Kletna, gdzie znajduje się jaskinia. Należy zatrzymać się na parkingu a stamtąd podejść albo pieszo, albo podjechać bryczką czy meleksem.
Budowa jaskini
Jaskinia powstała w wyniku procesów krasowych zachodzących w obrębie soczewki marmurowej. Jest ona dużym blokiem skalnym wciśniętym pomiędzy inne, krystaliczne skały. Procesy formujące wnętrze miały miejsce głównie we wczesnym trzeciorzędzie.
Ciekawy jest układ korytarzy. Położone są one horyzontalnie, tworząc trzy piętra połączone ze sobą pionowymi kominami. Jaskinia ma w sumie ponad 2,5 km korytarzy i głębokość ok. 70 m. To największa jaskinia w Sudetach. Temperatura we wnętrzu wynosi ok. 6˚C i nieznacznie waha się w ciągu roku. Wilgotność sięga 100%.
Panują dobre warunki do powstawania szaty naciekowej, która jest tu pięknie rozwinięta i stanowi wizytówkę jaskini. Woda płynąca w Stromej górze nasycona jest węglanami, które wytrącając się w wolnych przestrzeniach jaskini tworzą fantastyczne formy naciekowe. Zobaczyć tu można niemal wszystko: stalagmity, stalaktyty, stalagnaty, draperie, makarony, misy martwicowe, żebra, pizolity i wiele innych.
W jaskini znaleziono liczne szczątki żyjących w niej niegdyś zwierząt. Najpopularniejsze wśród nich były kości niedźwiedzia jaskiniowego, od którego jaskinia wzięła swoją nazwę. Dziś spotkać można nietoperze: nocka dużego, nocka rudego, mopka, gacka wielkoucha. W wilgotnych zagłębieniach mieszka studniczek – niewielki i rzadki bezkręgowiec.
Zwiedzanie
Jaskinia została odkryta przypadkowo, w październiku1966 roku podczas eksploatacji kamieniołomu Kletno III. Odsłoniło się wtedy wejście do sali, w której z namuliska sterczało pełno kości zwierzęcych. W ciągu następnych lat systematycznie odkrywano kolejne zakątki jaskini. W 1977 roku objęto ją prawna ochroną jako rezerwat przyrody. Dla ruchu turystycznego została otwarta w 1983 roku. Zamontowano oświetlenie, przygotowano trasę, specjalne chodniki oraz wybudowano pawilon wejściowy.
Jaskinia cieszy się wyjątkowo dużym zainteresowaniem wśród turystów. Niestety ze względu na jej cenne warunki przyrodnicze zostało nałożone ograniczeni na liczbę odwiedzających. Z tego względu wejście do jaskini należy rezerwować dużo wcześniej. Zwiedzanie odbywa się pod opieką przewodnika w grupach 15 osobowych. Trasa turystyczna została wytyczona na środkowym piętrze jaskini. Pozostałe dwa: górne i dolne osiągalne są tyko dla speleologów. Zarówno wejście i wyjście jest sztucznym otworem. Na przejście trasy turystycznej potrzeba ok. 45 minut.
Zwiedzanie rozpoczyna się w Sali Niedźwiedzia – odkrytej jako pierwszej. Trasa ma długość 360 m. Kolejno odwiedza się: Wielka Szczelinę, Szczelinę nad Polem Ryżowym, Salę Lwa Jaskiniowego (tu znaleziono kompletną czaszkę tego zwierzęcia). Następnie turyści kierują się do Sali ze szkieletem niedźwiedzia jaskiniowego. Po dotarciu do miejsca zwanego Biwakiem, z boku widoczny jest Korytarz Człowieka Pierwotnego oraz Korytarz Mis Martwicowych. Na dnie mis martwicowych tworzą się pizolity, czyli niewielkie obtoczone perełki zbudowane z kalcytu. Trasa prowadzi dalej przez sztuczny korytarz, który doprowadza do Korytarza Stalaktytowego pełnego stalaktytów tworzących się również w dzisiejszych czasach. Zwiedzający docierają w końcu do Sali Pałacowej, wypełnionej przepychem i bogactwem różnorodnych form naciekowych. W śród nich jest m. in. Lichtarz przypominający świecznik. Sąsiedni Zaułek Kaskad słynie za to z wapiennych wodospadów. Trasa wiedzie następnie Zaułkiem Heliktytowym, pełnym powykręcanych w różne strony, krzaczastych wyrostków – heliktytów. Idąc dalej Korytarzem Wodnym i sztucznie przebitym szlakiem docieramy do Szczeliny Niedźwiedziej, w której znajduje się zaklinowany szkielet niedźwiedzia, który utknął w niej przed kilkunastoma tysiącami lat. Na koniec trasy można jeszcze raz zobaczyć Korytarz Człowieka Pierwotnego (w którym wbrew nazwy nigdy człowiek nie mieszkał) oraz sztolnię wyjściową, w której licznie przebywają nietoperze.
Specjalnie dla turystów przygotowano film, który zobaczyć można w pawilonie wejściowym. Prezentowane są tam ujęcia przedstawiające m. in. partie trudno dostępne, ale bogate w zachwycające nacieki. Jaskinia Niedźwiedzia to przecież najbogatsza w takie formy jaskinia udostępniona dla turystów w Polsce.
Jaskinia powstała w wyniku procesów krasowych zachodzących w obrębie soczewki marmurowej. Jest ona dużym blokiem skalnym wciśniętym pomiędzy inne, krystaliczne skały. Procesy formujące wnętrze miały miejsce głównie we wczesnym trzeciorzędzie.
Panują dobre warunki do powstawania szaty naciekowej, która jest tu pięknie rozwinięta i stanowi wizytówkę jaskini. Woda płynąca w Stromej górze nasycona jest węglanami, które wytrącając się w wolnych przestrzeniach jaskini tworzą fantastyczne formy naciekowe. Zobaczyć tu można niemal wszystko: stalagmity, stalaktyty, stalagnaty, draperie, makarony, misy martwicowe, żebra, pizolity i wiele innych.
W jaskini znaleziono liczne szczątki żyjących w niej niegdyś zwierząt. Najpopularniejsze wśród nich były kości niedźwiedzia jaskiniowego, od którego jaskinia wzięła swoją nazwę. Dziś spotkać można nietoperze: nocka dużego, nocka rudego, mopka, gacka wielkoucha. W wilgotnych zagłębieniach mieszka studniczek – niewielki i rzadki bezkręgowiec.
Zwiedzanie
Jaskinia została odkryta przypadkowo, w październiku1966 roku podczas eksploatacji kamieniołomu Kletno III. Odsłoniło się wtedy wejście do sali, w której z namuliska sterczało pełno kości zwierzęcych. W ciągu następnych lat systematycznie odkrywano kolejne zakątki jaskini. W 1977 roku objęto ją prawna ochroną jako rezerwat przyrody. Dla ruchu turystycznego została otwarta w 1983 roku. Zamontowano oświetlenie, przygotowano trasę, specjalne chodniki oraz wybudowano pawilon wejściowy.
Jaskinia cieszy się wyjątkowo dużym zainteresowaniem wśród turystów. Niestety ze względu na jej cenne warunki przyrodnicze zostało nałożone ograniczeni na liczbę odwiedzających. Z tego względu wejście do jaskini należy rezerwować dużo wcześniej. Zwiedzanie odbywa się pod opieką przewodnika w grupach 15 osobowych. Trasa turystyczna została wytyczona na środkowym piętrze jaskini. Pozostałe dwa: górne i dolne osiągalne są tyko dla speleologów. Zarówno wejście i wyjście jest sztucznym otworem. Na przejście trasy turystycznej potrzeba ok. 45 minut.
Zwiedzanie rozpoczyna się w Sali Niedźwiedzia – odkrytej jako pierwszej. Trasa ma długość 360 m. Kolejno odwiedza się: Wielka Szczelinę, Szczelinę nad Polem Ryżowym, Salę Lwa Jaskiniowego (tu znaleziono kompletną czaszkę tego zwierzęcia). Następnie turyści kierują się do Sali ze szkieletem niedźwiedzia jaskiniowego. Po dotarciu do miejsca zwanego Biwakiem, z boku widoczny jest Korytarz Człowieka Pierwotnego oraz Korytarz Mis Martwicowych. Na dnie mis martwicowych tworzą się pizolity, czyli niewielkie obtoczone perełki zbudowane z kalcytu. Trasa prowadzi dalej przez sztuczny korytarz, który doprowadza do Korytarza Stalaktytowego pełnego stalaktytów tworzących się również w dzisiejszych czasach. Zwiedzający docierają w końcu do Sali Pałacowej, wypełnionej przepychem i bogactwem różnorodnych form naciekowych. W śród nich jest m. in. Lichtarz przypominający świecznik. Sąsiedni Zaułek Kaskad słynie za to z wapiennych wodospadów. Trasa wiedzie następnie Zaułkiem Heliktytowym, pełnym powykręcanych w różne strony, krzaczastych wyrostków – heliktytów. Idąc dalej Korytarzem Wodnym i sztucznie przebitym szlakiem docieramy do Szczeliny Niedźwiedziej, w której znajduje się zaklinowany szkielet niedźwiedzia, który utknął w niej przed kilkunastoma tysiącami lat. Na koniec trasy można jeszcze raz zobaczyć Korytarz Człowieka Pierwotnego (w którym wbrew nazwy nigdy człowiek nie mieszkał) oraz sztolnię wyjściową, w której licznie przebywają nietoperze.
Specjalnie dla turystów przygotowano film, który zobaczyć można w pawilonie wejściowym. Prezentowane są tam ujęcia przedstawiające m. in. partie trudno dostępne, ale bogate w zachwycające nacieki. Jaskinia Niedźwiedzia to przecież najbogatsza w takie formy jaskinia udostępniona dla turystów w Polsce.
